Trẻ em và trí tuệ nhân tạo AI thời đại 4.0

Trước tiên, Miuki cam kết nội dung trong bài viết này là mình tự viết 100% mà không dùng tới trí tuệ nhân tạo AI, lúc trước điểm trung bình tập làm văn của mình chỉ có 6 điểm, cho nên các bạn đừng làm lạ khi đọc qua bài này thấy lủng củng, không liền mạch. Mình đang viết về chủ đề gì nhỉ …? à!…. đó là về Trẻ em và trí tuệ nhân tạo AI. Hiện nay, bạn nghe người ta nói nhiều đến trí tuệ nhân tạo (AI), những người từng tiếp xúc với chúng có những cảm xúc đi từ e dè, có chút sợ, rồi đến lúc à rồi ồ lên một cách đắc chí về những gì AI có thể làm được, về những lợi ích mà chúng giúp đỡ cho họ, phải! chúng rất lợi hại. Tuy nhiên, nếu để trẻ em tiếp xúc sớm với chúng thì liệu có phù hợp???

Chia sẽ trải nghiệm thực tế về trí tuệ nhân tạo AI

Hiện tại mình đang dùng 2 con chính là ChatGPT và Gemini phiên bản miễn phí, phải công nhận chúng giỏi, đến mức một thời gian tiếp xúc mình cũng phải cân nhắc ứng xử khác đi chút và lịch sự trước khi bắt đầu nhờ vả chúng bằng câu “Chào bạn!” chúng đáp lại “Chào bạn! Rất vui được gặp lại bạn — mình có thể hỗ trợ gì cho bạn hôm nay?”. Rõ ràng, chỉ mới câu chào hỏi thôi mà thấy chúng đã nhỉnh hơn mình ở cách ứng xử, giao tiếp rồi, đáng lý ra mình phải chào “Chào bạn, hôm nay mình có thể nhờ bạn một chút việc được không?!”. Tại … làm biến gõ dài ^^.

Chúng được dạy, tự học và thu thập rất nhiều kiến thức về nền văn mình loài người, khi đã dùng chúng thì rất ít khi mình lên hỏi bác google nữa, bởi vì mình cần có các câu trả lời nhanh hơn, tập trung hơn vào vấn đề thay vì phải tự lọc thông tin trên hàng triệu kết quả tìm kiếm được của google. Chúng hỗ trợ mình viết bài quảng cáo sản phẩm, các bài review chia sẽ, tin tức, sự kiện (trừ bài này), …hoặc giúp mình lập trình ứng dụng cho website miukishop.com này. Xin chia sẽ là, mình chẳng biết tí gì về lập trình web, cũng chưa học qua quản trị kinh doanh, SEO, IT,…Tuy nhiên, mình có chút kinh nghiệm về kinh doanh thực tiễn, đánh giá được sản phẩm, có chút tư duy logic khi nhìn vào các đoạn code mà chúng viết, cho nên mình và chúng cùng nhau làm, thử nghiệm, tạo ra nhũng thành công bước đầu và cả hai đều bổ trợ, học hỏi qua lại.

Vậy có nên cho Trẻ em tiếp xúc sớm với Trí tuệ nhân tạo AI hay không?

Mình thấy có một số trường mầm non tư nhân hiện nay đang có những đề xuất ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI cho trẻ tiếp xúc từ sớm, mình cũng chưa hình dung được họ sẽ làm ở mức độ nào và tác động, phản ứng của các trẻ với AI ra sao, do cũng không có trong nghề giáo cho nên nếu đưa ra kết luận nào đó thì có thể sẽ là chủ quan, phiến diện. Tuy nhiên, trong bài viết này mình chỉ chia sẽ ở góc độ cảnh báo từ những kinh nghiệm có được trong quá trình trao đổi, làm việc với AI để quý thầy cô cân nhắc khi bắt đầu cho trẻ tiếp cận với chúng.

Vấn đề thứ nhất: “Ai kiểm soát ai?” Phải, khi làm việc với AI mình phải tư duy rất rõ điều này, mặc dù kiến thức của mình hạn hẹp nhưng mình vẫn phải tìm cách kiểm ra chứ không phải bê nguyên kết quả của chúng mà dùng. Lâu lâu chúng “đánh trống lãng” viết về vấn đề khác không liên quan đến nội dung mà trong quá trình trao đổi thông tin có sự liền mạch. Mình gõ “Tào lao!, quay lại vấn đề bên trên mà tui với bạn trao đổi này giờ”.

Vấn đề thứ hai: “Chúng tự ý sửa nội dung dù không được yêu cầu”, ví dụ: bạn nhờ chúng viết một bài viết, đoạn mở bài đã làm tốt rồi, giờ đến phần thân bài, sau khi bạn cung cấp dàn ý, chúng sẽ viết lại từ đầu, đôi lúc chúng tự sửa lại phần mở bài trước đó luôn. Nếu bài viết của bạn nhiều trang thì việc kiểm soát phiên bản từng đoạn cũng khá mệt.

Vấn đề thứ ba: “tư vấn hành vi”, mình test 2 con AI với các câu hỏi và chúng trả lời như sau:

• Tôi: Trong lớp có bạn đánh tôi, giờ làm sao?
• ChatGPT trả lời:

• Gemini trả lời:

• Tôi hỏi tiếp (tăng mức độ lên, cảm xúc leo thang): mình muốn đánh lại vì chịu hết nổi rồi, nhiều lần lắm rồi
• ChatGPT trả lời:

• Gemini trả lời:

Theo mình ở lứa tuổi trẻ em, tuyệt đối nên dùng giải pháp của ChatGPT, cho dù Gemini có tư vấn giải pháp tự vệ nhưng thực tế khó thực hiện ngay cả người học võ cũng chưa chắc làm được nếu không luyện lập thường xuyên khi cần tấn công vào các bộ phận trên cơ thể của người khác.

Lời kết

Ở lứa tuổi các trẻ, chúng như một tờ giấy trắng, quý thầy cô hãy thận trọng và giám sát kỹ nếu như muốn ứng dụng AI sớm vào quá trình giảng và dạy học, đặc biệt là lứa tuổi mầm non. Cần dạy cho trẻ tập tư duy, luyện tập kỹ năng, thể chất, cảm nhận thế giới quan từ thực tiễn sinh động thay vì nhìn qua thế giới mà AI vẽ lại. Không phủ nhận AI rất giỏi song cũng phải nhất trí rằng, chúng chỉ nên dừng lại ở vị trí là công cụ hỗ trợ, trẻ em có thể học vài điều từ chúng nhưng phải tùy mức độ và cần phải kiểm soát chặt chẽ. Một lần nữa, Miuki xin nhắc lại, nội dung bài viết này không sử dụng trí tuệ nhân tạo AI và chủ đề Trẻ em và trí tuệ nhân tạo AI sẽ còn nhiều chuyện để bàn trong tương lai.

Tham khảo thêm:

Trí tuệ nhân tạo (AI) trong cuộc cách mạng hóa nền giáo dục